Góp đá xây Trường Sa: Lan tỏa sức mạnh

Góp đá xây Trường Sa – một chiến dịch truyền thông – đã trở thành cuộc vận động rộng khắp mọi miền đất nước hướng về biển Đông bằng những tấm lòng, những hành động thiết thực.

“Gục ngã” trên đống tài sản đã nói thay nỗi lòng doanh nghiệp. Hai tuyến bài lớn trên báo Tuổi Trẻ đã gây hiệu ứng xã hội tích cực và được trao tặng giải nhất Giải báo chí TP.HCM năm 2012.

Đã hơn một năm từ ngày báo Tuổi Trẻ phát động chương trình “Góp đá xây Trường Sa” (ngày 16-5-2011), danh sách đóng góp vẫn ngày một dài thêm, những con số tăng lên từng ngày. Tính đến thời điểm này, bạn đọc đã đóng góp hơn 44 tỉ đồng cho chương trình “Góp đá xây Trường Sa”.

Những đóng góp và sẻ chia vẫn cứ như những đợt sóng ngầm ở khắp mọi nơi trên đất nước.

Đầy cảm xúc

Anh Lương Huỳnh Việt Thắng (phó bí thư Đoàn trường, chủ tịch Hội Sinh viên ĐH Tây Nguyên) khẳng định: “Góp đá xây Trường Sa là điểm nhấn lớn của Tuổi Trẻ trong lòng bạn đọc. Sự lan tỏa của chương trình diễn ra rất tự nhiên và đầy cảm xúc. Sau khi đọc loạt bài “Một thời vác đá xây Trường Sa”, “Nhật ký Trường Sa”, SV trường tôi đã dành những tình cảm rất đặc biệt cho chương trình Góp đá xây Trường Sa”. Thế nên ngay khi báo Tuổi Trẻ mới phát động chương trình, Đoàn Trường ĐH Tây Nguyên đã phát động đoàn viên, SV thực hiện phong trào “Nuôi heo đất góp đá xây Trường Sa” và nhận được sự tham gia nhiệt tình của các chi đoàn.

Và khi Tuổi Trẻ tổ chức đêm hội “Góp đá xây Trường Sa” tại Trường ĐH Tây Nguyên, đã có hơn 10.000 SV và giáo viên tham dự. Anh Thắng kể: “Đêm hội đó đã tạo nên hiệu ứng rất lớn. Sinh viên và các thầy cô hỏi chúng tôi rằng Đoàn trường có tiếp tục tham gia “Góp đá xây Trường Sa” hay không? Nếu có thì bằng cách nào để tất cả có thể cùng góp được nhiều “đá” hơn?”.

Theo anh Thắng, chương trình “Góp đá xây Trường Sa” đã tạo ra sự chuyển biến rõ ràng trong nhận thức và tình cảm của SV dành cho biển đảo quê hương. Trong tuần sinh hoạt chính trị công dân đầu khóa, trường đã đưa ra nội dung chủ quyền biển đảo và tình hình khu vực biển Đông, SV lắng nghe rất chăm chú, đặt nhiều câu hỏi.

Không chỉ ở trường, ở nhà người thân trong gia đình của anh Thắng cũng dành tình cảm cho chương trình. Anh bảo: “Cả nhà tôi đã tham gia chương trình nhiều lần và vẫn thấy cần phải đóng góp nhiều hơn nữa. Khi tôi làm chương trình “Góp đá xây Trường Sa” ở trường, bố mẹ tôi cũng góp lương hưu cho Trường Sa”.

Sự lan tỏa ấy còn dễ dàng bắt gặp ở nhiều doanh nghiệp, cán bộ, công nhân viên văn phòng với nhiều hình thức góp đá đa dạng. Tháng 3-2012, Công ty cổ phần Đồng Tâm có một cách làm khá mới để hưởng ứng và ủng hộ chương trình “Góp đá xây Trường Sa” khi cho ra sản phẩm gồm hai loại gạch Hoàng Sa và Trường Sa, được lát cùng nhau như hai vùng biển đảo không thể tách rời trong chủ quyền của Việt Nam để phát động chương trình “Cùng Đồng Tâm góp đá xây Trường Sa”.

Các đoàn viên, thanh niên và chiến sĩ hải quân chuyển đá lên tàu ra đảo Đá Tây, huyện đảo Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa trong chương trình “Góp đá xây Trường Sa” do báo Tuổi Trẻ phát động - Ảnh: Thuận Thắng

Theo đó, cứ mỗi mét vuông gạch bán được sẽ đóng góp 20.000 đồng cho chương trình. Chương trình này được đồng loạt triển khai tại 25 văn phòng, chi nhánh và các cửa hàng cộng tác của Đồng Tâm Group trên 63 tỉnh thành cả nước và tại các nhà máy. “Chương trình đã nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của khách hàng. Đến nay chúng tôi đã có gần 270 triệu đồng góp vào quỹ Góp đá xây Trường Sa” – ông Nguyễn Hứa Thiên Giao, phó giám đốc khối nghiên cứu và phát triển Công ty cổ phần Đồng Tâm, cho biết.

Mở đợt góp đá mới

Đó là khẳng định và là tâm nguyện của rất nhiều bạn đọc đã đến với chương trình này. Sau chuyến đi Trường Sa và tham gia lễ khánh thành công trình “Góp đá xây Trường Sa” tại đảo Đá Tây A (tháng 5-2012), anh Việt Thắng đã đưa lên website của trường nhiều hình ảnh về công trình đặc biệt này, về người lính Trường Sa, về đảo chìm, đảo nổi… và nhận được sự quan tâm, chia sẻ của nhiều bạn SV.

“Chúng tôi đang bàn bạc, tìm ra nhiều hình thức khác để nhân rộng phong trào “Góp đá xây Trường Sa” vì chương trình mang ý nghĩa quá lớn lao, phải làm sao để ai cũng có thể tiếp cận chương trình gần nhất. Chúng tôi sẽ không chỉ làm ở ĐH Tây Nguyên mà còn thực hiện trên các cộng đồng mạng để chương trình lớn hơn, rộng hơn. Vì góp đá cho Trường Sa không bao giờ là đủ, là thừa, càng nhiều viên đá kết nối lại, biển đảo của chúng ta càng vững mạnh” – anh Thắng chia sẻ.

Sau chuyến đi ấy, những thông tin, hình ảnh, những câu chuyện cảm động trong suốt hành trình và bài hát của thiếu tá Nguyễn Xuân Cung – trung đoàn công binh 131, người trực tiếp thi công công trình “Góp đá xây Trường Sa” trên đảo Đá Tây A – cũng được ông Giao chuyển đến phòng đối ngoại – truyền thông để truyền tải thông tin cho anh chị em cán bộ, công nhân viên trong tập đoàn. Đặc biệt, ông Giao còn chuyển ảnh và các mẫu ốc đảo Cô Lin, đảo Đá Tây, đảo Sơn Ca, cầu gai đảo Sinh Tồn, san hô đảo Sơn Ca và Trường Sa cho phòng thiết kế của công ty. “Không bao lâu nữa chúng tôi sẽ tiếp tục cho ra các mẫu gạch granite mới lấy ý tưởng từ các mẫu ốc, cầu gai, san hô của quần đảo Trường Sa để tiếp tục chương trình “Cùng Đồng Tâm góp đá xây Trường Sa” – ông Giao hồ hởi nói.

Tổng giám đốc Công ty Bia Huế Nguyễn Mậu Chi cũng cho biết đang tiếp tục thực hiện chương trình nho nhỏ để “Góp đá xây Trường Sa”. “Hiện tại chúng tôi đang vận động một chương trình nhỏ là tặng sim thẻ điện thoại cho các chiến sĩ Trường Sa để họ có nhiều thời gian nói chuyện với gia đình hơn, để họ thấy gần với đất liền hơn và sẽ hoàn thành trong 15 ngày nữa” – ông Chi cho hay.

Chuyện về những “chú lính chì” ở Trường Sa

Chó vốn là loài động vật thông minh và trung thành với chủ. Điều ấy không còn phải bàn cãi. Tuy nhiên, nếu như ở đất liền loài chó được nuôi chủ yếu để giữ nhà, hoặc để làm cảnh thì ở Trường Sa, mảnh đất thiêng liêng của Tổ quốc, khuyển tộc lại có một vị trí đáng nể. Cánh lính đảo đã yêu mến mà đặt tên cho chúng là những “chú lính chì”.

"Đứa em yêu" của lính Hải quân

Không biết từ bao giờ, họ nhà cẩu được đưa ra với lính đảo rồi trở nên thân thiết như những người bạn. Có thể nói không ngoa rằng, nhắc đến Trường Sa mà không nói đến “khuyển tộc” là một thiếu sót lớn.

Trên con tàu HQ 936 chở quà Tết ra cho cán bộ, chiến sĩ của huyện đảo Trường Sa tôi gặp Thiếu úy Phạm Đình Tuấn ra nhận nhiệm vụ tại đảo Tốc Tan. Hành trang của anh ngoài những vật dụng thiết yếu và những món quà mà người thân đã gửi tặng ra đảo, tôi còn thấy một chiếc… bình sữa! Rất ngạc nhiên, tôi hỏi: “Ở đảo có trẻ con hay sao mà anh mang cả thứ này”. Thiếu úy Tuấn bật cười: “Ừ, dĩ nhiên là phải có thì tôi mới phải đem theo nó chứ”.

Trước khi đi, tôi đã tranh thủ tìm hiểu về huyện đảo Trường Sa. Ngoài 3 đảo Trường Sa Lớn, Sơn Ca và Sinh Tồn là có dân, thì toàn bộ các đảo, điểm đảo đều chỉ có lính. Đảo Tốc Tan dĩ nhiên không nằm trong số đảo có dân ở rồi.

Thấy mặt tôi cứ ngây đi, một đồng đội của Tuấn giải thích: “Là anh không biết đấy thôi, ở đảo chúng tôi coi đám chó như… con ấy. Năm trước có một con chó mẹ đẻ được 6 đứa con, nhưng không có sữa cho bú nên chết hết. Thế nên lần này ra đảo, chúng tôi phải mang theo đồ để nuôi nấng, chăm sóc chúng”. Rồi cả hai anh thi nhau kể những chuyện hay, chuyện lạ về loài chó ở đảo. Tôi thì vẫn nghi hoặc, cho đến khi…

Chiếc xuồng vận chuyển đưa chúng tôi đến gần đảo Tốc Tan, khi khoảng cách thu hẹp cho đến khi có thể nhìn rõ mặt người thì tôi nghe thấy tiếng chó sủa ông ổng. Rồi một đàn hơn hai chục con ùa ra cầu cảng, có con còn bơi ra tận xuồng đón chúng tôi. Thật ngoài sức tưởng tượng. Thiếu úy Tuấn lúc đó mới kể. Loài chó ta ở đất liền thì thấy bình thường, nhưng ra đảo thì chúng khôn hẳn lên. Chỉ nhác thấy bóng tàu, thuyền từ xa là chúng nhổm dậy, báo động cho lính biết. Thậm chí chúng còn phân biệt được cả tàu ta, tàu địch.

Trước kia tại trên đảo còn có con Bellamy (gọi theo tên một danh thủ bóng đá) bơi rất tài. Thấy chiến sĩ ta đi bắt cá là cậu lon ton chạy theo, rồi cũng ngụp lặn giúp sức. Nó biết đuổi cá vào lưới, thậm chí tiện… mồm đớp ngay chú cá nào lởn vởn bên ngoài. Đớp xong nó ngậm và bơi vào bờ đưa cho lính. Rồi nó còn biết “huấn luyện” những chú chó khác biết. Có lần xuồng chuyển lương thực vào đảo bị sóng đánh lật, Bellamy còn bơi ra giữ được một thùng hàng không để sóng đánh trôi.

Ở đảo Đá Tây, chúng tôi được một phen “mắt tròn mắt dẹt” khi chứng kiến lũ chó tinh khôn biết… chăn vịt. Vì là đảo chìm, nên đàn vịt mà các chiến sĩ ở đây mất rất nhiều công sức mới gây dựng được, cứ sểnh ra là lại nhảy xuống biển để thỏa sức vẫy vùng. Tuy nhiên, nhiều lúc sóng gió bất ngờ, vịt ta không kịp quay về bờ nên bị sóng đánh dạt ra ngoài biển và thế là… ngủm củ tỏi. Thật may đám khuyển ở đây không cần người huấn luyện vẫn biết luôn theo sát đám vịt. Con nào hễ có ý định bỏ đàn để bơi ra xa liền bị đuổi lên bờ ngay tắp lự!

Chó nhà đã vậy, chó nghiệp vụ khi được mang ra Trường Sa cũng nhanh chóng thích nghi được với khí hậu nơi đây, tiếp sức cho lính Hải quân làm nhiệm vụ giữ gìn dải đất thiêng liêng của Tổ quốc.

Thượng úy Vũ Khắc Biên – Đội trưởng Đội Huấn luyện Chó nghiệp vụ cho chúng tôi biết. Năm 2010, Trường Trung cấp Huấn luyện Chó nghiệp vụ của Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng (BĐBP) đã đưa 5 cán bộ, chiến sĩ cùng 3 chó nghiệp vụ ra Trường Sa, thực hiện nhiệm vụ hỗ trợ cán bộ chiến sĩ Hải quân làm nhiệm vụ canh gác, tuần tra bảo vệ biển đảo, phát hiện người đột nhập lên đảo và sẵn sàng chiến đấu.

3 chú chó nghiệp vụ Biên phòng ra làm nhiệm vụ tại Trường Sa bao gồm Mika, Kakốp, Manlơ. Ban đầu, Mika, Kakốp, Manlơ được huấn luyện để chịu được những cơn gió biển mạnh, làm quen với sóng lớn để có thể vừa bơi vừa chiến đấu được. Điều anh em không ngờ là Mika, Kakốp, Manlơ thích nghi rất nhanh. Trong những con sóng lớn, Mika, Kakốp, Manlơ vẫn bơi rất tốt. Còn huấn luyện trên bãi cát, tốc độ của Mika, Kakốp, Manlơ nhanh gấp bốn lần bước chạy rút của chiến sĩ.

Ngoài việc "rèn luyện" nâng cao thể lực, cả 3 còn thực hiện tốt các phương án diễn tập chống người nhái, biệt kích. Phương án đánh chặn từ ngoài bờ kè và đánh bắt khi địch đã xâm nhập đều được hoàn thành xuất sắc.

Nguyễn Khắc Định – một trong số các huấn luyện viên chó nghiệp vụ chia sẻ. Điều các anh rất trăn trở là bảo đảm chế độ dinh dưỡng cho các “chiến sĩ” đặc biệt này. Khẩu phần cho “binh khuyển” khá tốn kém, thậm chí cao hơn cả lính bộ binh. Nhưng thật may mắn Mika, Kakốp, Manlơ nói riêng, đàn chó nghiệp vụ ở Trường Sa nói chung, khá "dễ tính", có thể ăn được thịt hộp, cá biển, cơm, rau...

Đâu phải chỉ con người mới nghĩa nặng tình sâu

Chưa kịp nghe hết chuyện về đàn chó nghiệp vụ chúng tôi đã phải lên đường đi Phan Vinh. Không biết là may hay rủi, mà xuồng vừa cập đảo thì chúng tôi nhận được tin có áp thấp nhiệt đới. Điều này đồng nghĩa với việc chúng tôi sẽ phải lưu lại đảo ít nhất là vài ba ngày. Dĩ nhiên, chúng tôi sẽ có nhiều thời gian để tìm hiểu về hòn đảo mang tên người anh hùng lực lượng vũ trang này hơn.

Khác với Tốc Tan và Đá Tây (là đảo chìm), Phan Vinh là đảo nổi nên có diện tích khá rộng rãi cùng một bãi san hô lớn bao quanh. Chính vì thế, phải tới khi có mặt tại khu vực ăn ở của các chiến sĩ, chúng tôi mới nhận được sự đón tiếp nồng hậu của loài khuyển. Trong lúc hỏi chuyện Trung tá Trần Văn Nhật, nguyên Chỉ huy trưởng đảo Phan Vinh, tôi thấy một chú chó cứ quẩn quanh chân anh. Chưa kịp hỏi, Trung tá Nhật đã kể: “Con Trắng này rất khôn và tình cảm. Mai kia phải về đất liền, chắc tôi sẽ nhớ nó lắm”.

Cách đây ba năm Trung tá Nhật nhận nhiệm vụ tại đảo Phan Vinh cũng là lúc một người bạn hoàn thành nghĩa vụ đã tặng anh con chó này. Lúc ấy, nó còn rất bé và bị ốm. Mấy ngày liền nó bỏ ăn, người cứ rũ như tàu lá héo. Thương quá, anh Nhật lấy khẩu phần sữa của mình pha cho nó uống. Rồi lại ghiền cơm với thịt hộp, cá hộp cho nó ăn. Được một tuần thì nó dứt bệnh.

Trắng ta phổng phao dần, và trở thành chú chó đẹp nhất đảo. Và cũng từ đó, nó rất quyến luyến Nhật. Anh đi đâu nó cũng bám theo. Chủ ngồi đâu thì nó ngồi xuống canh chừng. Hôm biết tin được về đất liền, anh Nhật gọi nó ra một góc, rồi tâm sự “mày ở lại nhé, tao phải về với vợ con thôi”. Thế là suốt từ đó đến giờ, khuôn mặt Trắng lúc nào cũng rầu rầu, vẻ như khóc đến nơi.

Cũng ở Phan Vinh, tôi lọ mọ đi một vòng quanh đảo thì gặp một cảnh tượng thật lạ kỳ. Các cụ ta có câu “ghét nhau như chó với mèo”, nhưng câu nói ấy hoàn toàn sai khi đem áp dụng ở Trường Sa. Bằng chứng là, trước mắt tôi là cảnh một chú chó mẹ đang âu yếm cho một chú mèo bú sữa. Thấy bóng dáng người lạ, chú ta gầm gừ - như thể một bà mẹ đang canh giữ đứa con của mình vậy. Bên gốc cây phong ba đằng kia, hai chú mèo cũng đang đùa giỡn cùng đám cún con – như thể là anh em một nhà vậy.

Trước vẻ ngạc nhiên của tôi chiến sĩ Nguyễn Văn Thông mới lại gần, kể: “Ở đây chuyện chó bú mèo, hay mèo bú chó là bình thường anh ạ. Đám chó ở đây tình cảm lắm. Em nuôi một con tên là Mực. Những đêm bồng súng đứng gác nó luôn quẩn quanh thức cùng. Đêm khuya gió lạnh thổi rét tê tái, chú chó đứng cạnh, liếm cái lưỡi ấm áp vào bàn tay tự dưng thấy ấm áp, cảm thấy được chia sẻ rất nhiều”.

Chó ở đây được quý đến mức các chiến sĩ lấy tên những ca sĩ mình hâm mộ để đặt tên cho chó. Nào là Hồng Nhung, Thanh Lam, Mỹ Linh cho đến Đông Nhi, Thủy Tiên… đều có mặt. Và tên chó Trường Sa cũng thay đổi theo thị trường ca nhạc trong nước và ca sĩ nào đang “hot” nhất cũng đồng nghĩa với việc tần suất được dùng đặt tên cho chó nhiều nhất.

Hôm ở đảo Đá Lớn, chúng tôi được cán bộ chiến sĩ mời lại dùng cơm trưa. Do trúng đợt mưa gió, nên cá tươi không có. Chẳng lẽ lại dùng đồ hộp đãi khách? Vậy là anh em quyết định thịt một chú cẩu. Ấy vậy mà khi anh lính đặt tay lên con nào trong số đối tượng mang án tử hình ấy thì con nào cũng ngạc nhiên chưa, nước mắt cứ ròng ròng! Chúng tôi liền đề nghị “có gì ăn nấy thôi”. Và án tử hình đã được bãi bỏ.

Lính Trường Sa còn kể cho chúng tôi rằng, chó mang từ đất liền ra Trường Sa thì có thể sống khỏe mạnh. Ấy thế nhưng nếu ai đó mang chúng về đất liền nuôi thì đều lơ ngơ rồi sinh bệnh tật ốm yếu, gầy mòn mà chết. Thật kỳ lạ!

Theo CAND Online

"Tàu mẹ - tàu con" ra quân bám biển Trường Sa, Hoàng Sa

Sáng 16-2, ông Lê Đức Vinh - phó chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa - đã phát lệnh ra quân tổ hợp tác gồm sáu ngư đội với 30 chiếc tàu chuyên nghề đánh bắt cá ngừ đại dương và tàu hậu cần Hải Vương 68.

Đây là hình thức tổ hợp tác “tàu mẹ - tàu con”, thực hiện quy trình khép kín khai thác - thu mua - chế biến - xuất khẩu hải sản, nâng cao giá trị đánh bắt cho ngư dân Khánh Hòa.

“Tàu mẹ” Hải Vương 68 xuất bến tại cảng Hòn Rớ (Nha Trang) - Ảnh: M.Tuệ

Xem video do Truyền hình Tuổi Trẻ thực hiện

“Tàu mẹ” còn tham gia kịp thời việc cứu nạn, cứu hộ trên biển khi “tàu con” gặp nạn. Bên cạnh đó, theo thượng tá Lê Hồng Chiến - phó tham mưu trưởng tác chiến Vùng 4 hải quân, việc hình thành các ngư đội bám biển dài ngày tạo nên sự liên kết vững chắc giữa các tàu đánh bắt xa bờ, góp phần quan trọng trong việc khẳng định và bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

Thực hiện mô hình “tàu mẹ - tàu con”, sáu ngư đội Trường Sa Lớn, Song Tử Tây, Sinh Tồn, Đá Tây, Đá Nam và Đá Lát khai thác ở các vùng biển thuộc hai quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa và xung quanh các nhà giàn DK1 của VN, sẽ bán ngay số cá đánh bắt được trong vòng một tuần cho “tàu mẹ” Hải Vương 68 có công suất 1.200CV, có thể mua 25-30 tấn cá ngừ/ngày. Sản phẩm sẽ được sơ chế và cấp đông ngay trên “tàu mẹ”.

Theo Tuổi Trẻ

"Thực túc binh cường" ở Trường Sa

Đứng trước vườn đu đủ, mướp đắng trĩu quả, những luống rau bầu, rau bí xanh non, Trung tá Phạm Văn Hiến-Phó chỉ huy trưởng đảo Trường Sa Lớn tâm sự: “Để cải tạo hòn đảo vốn cằn cỗi, xơ xác trở thành trù phú như hôm nay là cả một quá trình kiên trì, cần mẫn, thể hiện ý chí, quyết tâm khắc phục khó khăn, thực hiện quan điểm “thực túc, binh cường” của cán bộ, chiến sĩ trên đảo!”.

Ít ai ngờ rằng, tứ bề là biển mặn nhưng trên đảo lại có nguồn nước ngọt quanh năm. Nhờ gần chục giếng nước ngọt nên cán bộ, chiến sĩ và nhân dân mới có điều kiện đẩy mạnh công tác tăng gia sản xuất, chăn nuôi gây dựng đàn heo thịt, heo rừng, gà vịt… đủ để bảo đảm cuộc sống, nuôi quân. Điều này đồng nghĩa với việc sức sống ở thị trấn Trường Sa không chỉ dừng lại ở màu xanh cỏ cây, hoa lá mà còn có cả sự hiện diện của những đàn gia súc, gia cầm đông đúc... Thiếu tá Trần Thanh Phương, Trợ lý Hậu cần đảo Trường Sa Lớn cho biết, kết quả tăng gia năm 2011: Rau xanh bình quân 124,9 kg/người/năm; thịt 15,5kg/người/năm; cá 10,8kg/người/năm. Hiện trên đảo vẫn còn đàn lợn gần 100 con; gà, vịt hơn 200 con; 4 vườn rau được quy hoạch một cách rất bài bản.

Chiến sĩ đảo Trường Sa chăm sóc đàn lợn.

Để công tác chăn nuôi phát triển, Ban chỉ huy đơn vị và bộ phận Hậu cần coi trọng việc thuần chủng các giống lợn thích nghi với điều kiện thời tiết, khí hậu khắc nghiệt trên đảo; tận dụng nguồn thức ăn dư thừa; tăng cường che chắn, củng cố hệ thống chuồng trại. Thời kỳ gia súc, gia cầm sinh sản, đơn vị có giải pháp chăm sóc riêng. Mùa đông, che chắn đủ ấm, mùa hạ thoáng mát. Tổ chăn nuôi thường xuyên lập kế hoạch phòng, chống dịch bệnh theo mùa vụ...

Tại các đảo chìm, không có điều kiện xây dựng chuồng trại nên bộ đội chỉ nuôi chó, gà, vịt, chứ không nuôi được lợn. Nuôi chó vừa để “canh” đảo, vừa làm nguồn thực phẩm trong điều kiện mưa, bão dài ngày. Do được bộ đội tận dụng các loại thức ăn dư thừa như: Tôm, cá, cua, ốc... phục vụ chăn nuôi, nên gà, vịt nhanh lớn và mắn đẻ, đủ cung cấp trứng cho bộ đội khẩu phần ăn theo định lượng...

Ở nơi “thừa nắng gió, thiếu đất đai”, việc quy hoạch những khu vườn trồng rau ở đảo nổi không hề đơn giản, bình quân mỗi năm đảo bổ sung từ 10 đến 12m3 đất màu chở từ đất liền ra. Với số tiền Bộ tư lệnh Vùng 4 đầu tư mỗi vườn rau từ 7 đến 8 triệu đồng, cán bộ, chiến sĩ trên đảo huy động hàng nghìn ngày công ngoài giờ cải tạo đất màu. Cán bộ, chiến sĩ tranh thủ thời gian nhặt phân heo, lá cây nhàu, cỏ dại ủ phân xanh. Mỗi lần thay quân là bộ đội lại bổ sung thêm cây giống, con giống. Cách chọn gieo trồng mùa nào thứ ấy không những giúp vườn rau phát triển nhanh, mà còn tránh tình trạng sâu bọ phá hoại. Tại đảo chìm, công tác tăng gia, càng thêm khó khăn. Bộ đội trồng rau vào những khay nhựa tổng hợp đựng đất màu. Trồng rau vào khay nhựa thuận tiện cho việc chăm bón và di chuyển địa điểm mỗi khi có bão gió.

Trong chuyến công tác Trường Sa, khi đến các đảo Thuyền Chài, Đá Lát, Đá Tây... chúng tôi đều bắt gặp hình ảnh những người lính trẻ tiết kiệm từng giọt nước, nâng niu từng cọng rau mới thấy họ trân trọng thành quả, sức lao động và quyết tâm vượt khó biết nhường nào... Dù ở nơi “đầu sóng, ngọn gió”, song nhờ quán triệt và thực hiện tốt quan điểm “thực túc, binh cường” đã giúp những người lính đảo Trường Sa có thể phần nào đáp ứng nhu cầu về rau xanh và thực phẩm tươi sống.

Tiếng hát trên đầu ngọn sóng

Khoác balô đến Nhà khách Hải quân bên sông Sài Gòn, thêm một lần trải nghiệm cảm giác dễ chịu mỗi chuyến “về với lính”, khi cô nhân viên chu đáo rót nước mời khách xong mới xem giấy tờ rồi cười nhỏ nhẹ: “Anh thông cảm, điều kiện Quân đội thiếu tiện nghi lắm, nhà báo chịu khó ở chung với Văn công nhé”! Tưởng gì, thế thì thú vị quá, tôi gật ngay, bụng bảo dạ rằng đã chủ động xin xuống tàu chia sẻ sóng gió với lính Trường Sa thì ngại gì một đêm nằm doanh trại.

Đoàn Văn công Quân khu 4 trước giờ ra Trường Sa

Bước dọc hành lang đã nao nao mùi lính, cái mùi đặc trưng rất khó tả, chỉ biết là mộc mạc gần gũi vô cùng, khiến người ta ấm lòng mà chẳng rõ vì sao. Cửa mở, một cô gái ngước lên vén mái tóc xoăn, nhoẻn cười đặt ngón tay lên môi ra dấu giữ trật tự, rồi chỉ cho tôi một cái giường trống để đặt balô mà ngả lưng. Người đàn ông mặc quân phục gắn lon Thiếu tá ngồi cạnh cũng bắt tay tôi thân thiện rồi lại chăm chú vào một tờ giấy, hình như họ đang lẩm nhẩm tập một ca khúc mới. “Màn chào hỏi” diễn ra trong im lặng vì giữa trưa nên lính tráng nằm ngổn ngang tranh thủ “kéo gỗ” trên hơn chục bộ giường sắt trong căn phòng rộng đơn sơ. Sau này tôi mới biết cô gái đó là Trung úy Nguyễn Tú Ngà, và anh Thiếu tá tên là Dương Xuân Huyền, cùng là ca sĩ đoàn Văn công Quân khu 4.

Văn công với báo chí, giống nhau ở cái nghiệp lang thang và cái đức “hòa mình vào quần chúng”, nên chóng thân quen lắm. Lại được “cùng ăn, cùng ngủ, cùng xe” nên chỉ từ trưa đến tối đã chuyện nở như ngô rang. Càng vui hơn vì không chỉ “có duyên một đêm” trong doanh trại, mà trên tàu HQ 936 tôi và các đồng nghiệp báo chí tiếp tục được ở chung một buồng thủy thủ với Thiếu tá Huyền và Trung tá đoàn phó Lê Hồng Kỳ - nhạc sĩ, Thượng úy Nguyễn Công Long - nghệ sĩ múa, Thiếu úy Lê Phước Cường - phụ trách âm thanh. Những căn buồng dành cho thủy thủ trên tàu, chỉ có 4 giường cá nhân mà cả chục người chen chúc, nhưng chẳng ai lấy thế làm phiền. Nói như một bạn đồng nghiệp, mấy khi được diễm phúc “ra đụng vào chạm” với Văn công từ sáng tới đêm.

Ở chung với họ thật vui, bất cứ sáng trưa chiều tối, thỉnh thoảng một giọng oanh vàng hoặc nam trung lại vút lên khúc quân hành hay đoạn tình khúc ngẫu hứng. Chuyến này, Văn công Quân khu 4 có 10 người ra phục vụ bộ đội Trường Sa, trong đó dễ đến một nửa anh chị em đã hơn một lần đặt chân tới quần đảo xa xôi mà vô cùng thân thương ấy... Lời ca tiếng hát của các anh chị lập tức tiếp thêm lửa cho đoàn quân nô nức đầy khí thế trước giờ xuống tàu. Và ngay đêm đầu tiên giữa đại dương, boong tàu HQ 936 đã rực sáng sân khấu với tiếng nhạc rộn ràng, bất chấp biển đêm lồng lộng gió, sóng cồn trùm lên boong, tạt ướt cả nghệ sĩ và khán giả. Những tràng pháo tay và những lời cổ vũ vang lên đầy nhiệt tình không chỉ sau mỗi tiết mục, mà cả những lúc ca sĩ phải bám chặt cầu thang do tàu bị sóng nhồi chao đảo, nhưng “thà... ngã không rời micrô”. Các nữ nghệ sĩ, Thượng tá Lê Quỳnh Như - Trưởng đoàn, Thiếu tá Nguyễn Bích Ngọc, Thượng úy Nguyễn Lan Hương, Trung úy Nguyễn Tú Ngà đã thay quân phục bằng bộ áo dài duyên dáng. Sau bài hát đầu tiên, những tà áo màu hoen nước mặn, những mái tóc dài gió tạt rối tung, càng khiến các chị đẹp lộng lẫy trên con tàu lung linh ánh điện hiên ngang rẽ sóng giữa biển trời đêm sâu thẳm. Sóng gió gầm gào lắm quãng không rõ lời ca, nhưng ai cũng nghe máu chảy nhanh hơn trong huyết quản...

Tiếp đó, pháo tay lại nổ ran cùng tiếng cười sảng khoái và khâm phục dành cho những tiết mục ảo thuật độc đáo của Trung tá Trần Thanh Tịnh. Tôi tin rằng các ảo thuật gia lừng danh cũng phải “nể” anh Tịnh vì trên sân khấu “đầy bất trắc” này chỉ đứng vững thôi đã khó, một tiết mục đơn giản như xuyên dùi vào bóng bay sao cho bóng không nổ, cũng đòi hỏi sự khéo léo phi thường... Đêm văn nghệ giữa đại dương thực sự thăng hoa khi Thiếu úy Trần Phương Anh uyển chuyển cùng bạn diễn - Thượng úy Nguyễn Công Long trong màn vũ đạo. Bình thường tôi không thích xem múa, có lẽ phần nào vì chẳng am hiểu gì về nghệ thuật này, nhưng các nghệ sĩ trẻ Văn công Quân khu 4 đã “chinh phục” tôi với tiết mục thể hiện tình yêu mãnh liệt của cô gái dành cho anh lính biển, vượt lên mọi cách trở, bão giông. Chẳng thế mà Phương Anh, cô Thiếu úy sinh năm 1992, em út của đoàn, đã được tôn vinh “Hoa hậu HQ 936” trong cuộc thi hoành tráng độc nhất vô nhị tổ chức cũng trên boong tàu này vào đêm cuối hành trình.

Không chỉ biểu diễn hết mình, đoàn Văn công còn luôn để ý chăm sóc mọi người, nhất là các chị dù mệt mỏi vì say sóng nhưng hễ rời đàn hát là lại phụ giúp bếp núc dọn dẹp giặt giũ, chẳng mấy khi ngơi tay. Trên tàu hay lên đảo, những khuôn mặt vừa trang điểm, những đôi tay vừa sửa móng để bước lên sân khấu xong lại cặm cụi bên bếp lửa, dao thớt đảm đang.

Chuyến này, đoàn chúng tôi đến được 4 đảo và nhà giàn DK1. Mỗi khi tàu thả neo, anh em báo chí được ưu tiên xuống xuồng trung chuyển vào trước để tác nghiệp. Gặp lính đảo tay bắt mặt mừng là chuyện đương nhiên, anh em tiếp đón thật nồng hậu và chu đáo, nhưng mấy cậu lính trẻ cứ nhấp nhổm liếc chuyến xuồng đi sau. Cái vẻ “ngong ngóng” ấy không đơn thuần vì nhiệm vụ, mà đầy vẻ háo hức khấp khởi. Có cậu bạo dạn thì nhìn tôi cười ngập ngừng: “Đoàn mình có Văn công anh nhỉ?”. Nghe nói, hồi trước có một lãnh đạo Hải quân ra đảo, thấy lính tráng thiếu thốn đủ thứ, ông hỏi lính thích gì nhất để gửi tàu mang ra, và câu trả lời của lính là: "Thủ trưởng điều cho chúng em một cô văn công. Ra đây chẳng cần hát hò gì cả, chỉ cần đi lòng vòng quanh đảo cho chúng em ngắm thôi". Có ra đảo mới thấm, thiếu rau thiếu nước còn chịu được, chứ thiếu thốn tình cảm mới thật là thử thách lớn nhất. Mừng rằng Trường Sa ngày càng được quan tâm, đầu tư nhiều hơn, thông tin liên lạc thuận tiện nên không còn xa đất liền như trước. Dù vậy, mỗi khi có đoàn ra mà có cả Văn công thì lính đảo vẫn mừng hết sức.

Lần nào cũng vậy, lên đảo là Văn công lập tức ôm đàn sà vào ngồi giữa anh em lính đảo, chỉ đợi Đảo trưởng báo cáo, lãnh đạo đoàn công tác “năm câu ba điều” xong là tiếng hát vút lên. Nhưng thường các chị hát chưa hết một câu đã nghẹn ngào rơi lệ thương đồng đội. Những gian khổ hy sinh của người lính Trường Sa thật khó nói hết bằng lời, song lại dễ dàng cảm nhận được bằng trái tim, nhất là trái tim của những người tay cầm đàn cầm sáo nhưng cũng khoác màu xanh áo lính. Nhà giàn DK1, đảo Đá Lát, đảo Đá Tây, đảo Cô Lin... ở đâu Văn công gặp lính đảo là những giọt nước mắt xúc động tuôn trào cùng nốt nhạc lời ca. Thượng tá Lê Quỳnh Như - Trưởng đoàn Văn công Quân khu 4 tâm sự: “Lần nào ra với anh em Trường Sa, mình cũng không cầm được nước mắt. Lên đảo thương anh em đã đành, có lần sóng lớn quá không vào đảo được, phải dùng loa hát vọng vào thì càng thương thắt ruột, vừa hát vừa khóc”.

Thiếu tá Dương Xuân Huyền cũng chia sẻ: “Là nghệ sĩ, ai cũng thường xuyên xa nhà đi biểu diễn phục vụ khắp nơi, nhưng được hát ở Trường Sa thực sự là hạnh phúc, là niềm tự hào đối với bất kỳ ca sĩ nào. Mình đã biểu diễn ở nhiều vùng sâu vùng xa, chưa có nơi nào khiến mình xúc động nhiều như ngoài đảo”...

Buổi giao lưu văn nghệ để lại cho chúng tôi nhiều ấn tượng nhất là đêm ở Trường Sa Lớn. Biết tin có đoàn ra thăm, lính đảo đã chuẩn bị chu đáo từ hôm trước. Bên cạnh “hậu cần” tươm tất, họ còn gom hoa dại thành từng bó tuyệt đẹp và tết cả những chiếc “vương miện” độc đáo. Sau mỗi tiết mục, giữa tiếng hò reo vỗ tay rầm trời, các chàng lính trẻ tinh nghịch giấu hoa sau lưng ào lên sân khấu tặng ca sĩ những chiếc lá cây phong ba, cây bàng vuông. Khi Văn công cúi chào “cảm tạ”, lính mới quỳ một chân xuống dâng hoa lên tặng, hoặc choàng vòng hoa lên mái tóc các chị. Tiết mục nào cũng có vài chàng lính phong trần mạnh dạn hòa ca với các nghệ sĩ, trong sự cổ vũ cuồng nhiệt của đồng đội. Không gì xúc động bằng nghe lính hát ngoài đảo, những lời ca mang sức mạnh dồn nén tự đáy lòng cứ cuộn lên như gió ngàn sóng cả, lúc ngân vang hùng tráng tựa lời thề giữ nước, khi lắng đọng thẳm sâu như ước nguyện đôi lứa sắt son...

Những bài ca nối tiếp bài ca dù trời đã về khuya, chẳng ai muốn kết thúc đêm giao lưu cho đến khi cơn mưa giông bất chợt đổ xuống như trút nước. Chúng tôi đội mưa chạy về tàu mà ngỡ đang trong một đợt “xung phong”, bởi hàng trăm người lính đảo rầm rập chạy theo tiễn với tiếng hò reo lưu luyến. Suốt đời tôi sẽ không bao giờ quên cảnh tượng đêm ấy, khi chúng tôi đứng dọc boong tàu, còn những người lính Trường Sa cũng xếp hàng dọc cầu tàu của đảo. Tất cả mọi người ướt sũng dưới mưa xối, nhưng cứ say sưa vừa vỗ tay vừa hát vang cùng nhau thay lời chào tạm biệt. Tiếng hát át cả tiếng mưa giông ào ạt, ngân nga cuốn vào đại dương theo từng nhịp sóng cuộn trào.