Theo giới học giả và chính khách quốc tế, Trung Quốc không có cơ sở để tuyên bố “đường lưỡi bò” và các nước trên thế giới không thể chấp nhận đòi hỏi vô lý này.
Tại Hội thảo An ninh Biển Đông diễn ra ở thủ đô Washington của Mỹ cuối tuần qua, bên cạnh việc khẳng định Trung Quốc đã mời thầu thăm dò-khai thác tại 9 lô dầu khí nằm trong Vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, các học giả quốc tế còn cho rằng Trung Quốc không có cơ sở để tuyên bố “đường lưỡi bò” trên Biển Đông và các nước trên thế giới không thể chấp nhận tuyên bố đó.
 |
| "Đường lưỡi bò" tham lam liếm hầu hết Biển Đông. |
Giáo sư Carlyle Thayer, thuộc Học viện Quốc phòng Australia, cho rằng “đường lưỡi bò” do Trung Quốc vẽ ra vào năm 1948 và việc Trung Quốc chính thức tuyên bố vào năm 2009 không tuân theo luật pháp quốc tế. Ông Thayer nói: “Các chuyên gia luật pháp khi nhìn vào bản đồ do Trung Quốc nộp cho LHQ năm 2009 thấy rằng nó không phù hợp với cách vẽ bản đồ thông thường, hay thậm chí tuân theo cơ sở lịch sử.
Theo luật pháp quốc tế, đất liền chi phối biển, bởi vậy tuyên bố chủ quyền trên biển phải dựa vào đất liền. Ví dụ bờ biển Việt Nam là đất liền thì Việt Nam có thể tuyên bố chủ quyền 200 hải lý. Nhưng trường hợp của Trung Quốc là không rõ ràng. Chúng ta không thể hiểu ‘đường lưỡi bò’ đó đại diện cho cái gì? Nó chỉ là những đường đứt đoạn được thể hiện trên bản đồ.
Cách vẽ đường lưỡi bò không phù hợp với cách vẽ bản đồ quốc tế chuẩn và tuyên bố chủ quyền của Trung quốc không phù hợp với luật quốc tế. ‘Đường lưỡi bò’ được vẽ ra trước khi có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển và nó cũng không liên quan gì với công ước này”.
Thượng nghị sỹ Joe Liberman cho rằng chính sách của Trung Quốc tại khu vực Biển Đông thiếu cơ sở rõ ràng dựa theo luật pháp quốc tế, gây ra sự nghi ngờ và có thể dẫn đến những tính toán sai lầm. Đây cũng chính là điều khiến cho Trung Quốc có thể sẽ ngày càng bị cô lập hơn trong khu vực cũng như trên thế giới. TNS Liberman nói:
“Những đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông là quá đáng. Đó là hành động gây hấn đầu tiên khiến các nước khác buộc phải hành động. Đó chính là lý do tại sao tôi hy vọng Trung Quốc cần phải dừng lại và không có thêm hành động nào thì mới có thể giúp giải quyết được các tranh chấp này”.
Theo Thượng nghị sỹ John McCain, Trung Quốc đã tuyên bố đường 9 đoạn (đường lưỡi bò) và cho rằng khu vực Biển Đông là thuộc về lãnh thổ của Trung Quốc. Đó là một tuyên bố không đúng. Khu vực Biển Đông là khu vực lãnh hải quốc tế.
Chính vì thế mà tất cả các bên đều mong muốn có sự thương lượng hòa bình giữa Trung Quốc với các nước trong khu vực để giải quyết tranh chấp này một cách hòa bình. Thời gian gần đây, trong khu vực này đã diễn ra xung đột, căng thẳng tăng lên. Những căng thẳng đó cần phải được loại bỏ và đàm phán chính là câu trả lời cho vấn đề này.
Giáo sư Marvin Ott của Đại học Johns Hopkins cho rằng Trung Quốc đang bỏ rất nhiều công sức, thậm chí cả uy tín của mình để biện hộ một tuyên bố chủ quyền không hợp pháp. Ngay cả các nước không có dính dáng đến tranh chấp tại khu vực Biển Đông cũng không thể đồng ý với tuyên bố “đường lưỡi bò” của Trung Quốc.
Giáo sư Marvin Ott nói: “Các luật sư, học giả, chuyên gia ở các nước khác, bất kỳ ai nhìn vào tuyên bố này đều cho rằng đường 9 đoạn của Trung Quốc không có tính hợp pháp dựa theo luật pháp quốc tế. Không có một nước lớn nào trên thế giới có thể ủng hộ đòi hỏi này: Mỹ không thể ủng hộ, Ấn Độ không thể ủng hộ, Cộng đồng châu Âu không ủng hộ, Australia không ủng hộ, Nhật Bản không ủng hộ…Không có nước nào ủng hộ tuyên bố này của Trung Quốc”.
Tại Hội thảo An ninh Biển Đông ở Washington, Tiến sỹ Wu Shicom, Chủ tịch Viện Nghiên cứu Quốc gia Trung Quốc về Biển Đông nói rằng, hiện ở Trung Quốc tồn tại tới 4 khái niệm khác nhau về “đường chín đoạn”. Ngoài ra, tiến sỹ Kuen-chen Fu, khoa Luật thuộc Trường đại học Shanghai Jiaotong của Trung Quốc, cũng thừa nhận hiện có rất nhiều người, trong đó có người dân Trung Quốc, hiểu nhầm về “đường chín đoạn” (đường lưỡi bò).
Giáo sư Carlyle Thayer cho rằng có quá nhiều điều cần phải bàn về “đường lưỡi bò” của Trung quốc. Tuy nhiên, Hội thảo về An ninh Biển Đông do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tổ chức tại Mỹ là một cơ hội để cho các học giả của Trung Quốc thể hiện quan điểm của mình, nghe các học giả quốc tế phản biện và phê phán những tuyên bố của Trung Quốc tại khu vực.
Theo Giáo sư Carlyle Thayer, hội thảo sẽ giúp các học giả Trung Quốc hiểu hơn về điều này để khi họ quay về nước có những giải thích rõ ràng cho chính phủ và người dân về tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc.
